ایبوک و ایبوک ریدر
کتاب الکترونیکی و یا همان ایبوک (eBook) دارای تعاریف متعددی است که هدف از این مجمل معرفی کامل آن و اشاره به معایب و محاسنی است که دانستن آنها خالی از لطف نیست، خصوصا که امروزه غالب گرایش جوانان به سوی «کتاب های الکترونیکی» در مقایسه با کتاب های کاغذی محسوس تر است.
ایبوک کتابی است الکترونیکی که شما می توانید آن را به صورت دیجیتالی بر روی صفحات رایانه و یا نوت بوک (laptop) بخوانید. شرکت هایی از جمله سونی دستگاهی برای این منظور به بازار عرضه کرده اند، به نام ایبوک ریدر (ebook reader) که نتوانستم معادلی مناسب تر از «کتابخوان» برای آن پیدا کنم. کتاب های الکترونیکی با فرمت های متفاوتی در دسترس هستند که معمول ترین آنها پی دی اف (PDF) می باشد و در تمام دستگاه ها حتی تلفن همراه شما نیز قابل اجرا است. هر چند شرکت مایکروسافت با ارائه برنامه ای به نام «فری مایکروسافت ریدر» سعی در کمک به اجرای فرمت های ایبوک در رایانه کرده است اما چون اکثر کتب الکترونیکی با فرمت پی دی اف عرضه می شوند، دوستان ایبوک خوان می توانند با تهیه برنامه «adobe acrobat reader»، که دسترسی به آن بسیار آسان است به مقصود خود برسند. در ضمن فرمت های دیگر کتب الکترونیکی مانند اچ تی ام ال (HTML) نیز قابل تبدیل هستند. مخاطبان کتاب های الکترونیک می توانند لوح فشرده آن را خریداری کنند اما معمول ترین و محبوب ترین روش، دانلود این کتاب های ذی قیمت از اینترنت است. وب سایت هایی هستند که این امکانات را به صورت رایگان در اختیار مردم قرار داده اند از جمله بارنز (Barnes) و نوبل (Noble) که شما می توانید با رجوع به آنها در کوتاه ترین مدت قطورترین کتب را دانلود کنید.
ایبوک ها دارای مزایای بسیاری هستند اما همان طور که هر اختراع تازه ای نخست مزایای خود را نشان می دهد، به مرور زمان معایب آن نیز برای عموم آشکار می شود، ایبوک نیز از این قانون مستثنا نیست. قبل از پرداختن به معایب کتب الکترونیکی ابتدا به مزایای آن توجه داشته باشید چرا که تعداد آن بیشتر است.
● مزایای کتب الکترونیکی
۱) قابلیت جستجو: قابلیت جستجوی تمام صفحات و خطوط یک کتاب و زیر و بم آن و جستجوی یک کتابخانه بزرگ مطمئنا یکی از شاخص ترین و بارزترین مزایای ایبوک می باشد. با توجه به این ویژگی که شما قادر به ذخیره هزاران کتاب- یک کتابخانه- در ایبوک خوان خویش و یا رایانه هستید، قابلیت جستجو امتیاز فوق العاده ای به شمار می آید که شما با صرف یک صدم زمانی که در کتاب و یا کتابخانه سنتی صرف می کنید، می توانید در کتاب و یا کتابخانه الکترونیکی به مقصود خود برسید. کتب کاغذی دارای فهرست عناوین هستند. کتب الکترونیکی نیز مجهز به این ابزار می باشند اما سازندگان آن با ایجاد موتور جستجو به شما توانایی یافت یک عبارت و یا لغت را در میان خطوط صفحات کتاب نیز داده اند.
۲) کتابخانه سیار: روی صحبت من این بار بیشتر با کسانی است که خواندن کتاب برایشان جزو لذت بخش ترین تفریحات می باشد. قصد مسافرت به مکانی دور یا نزدیک را دارید و دوست ندارید از میان انبوه کتاب های محبوب خود تنها یک یا دو عدد را انتخاب کنید. حمل قفسه کتاب نیز چیزی دور از عقل به نظر می رسد. با تکنولوژی کتاب الکترونیکی شما قادر به حمل تمام کتابخانه خود به هر کجا که مسافرت می کنید هستید. شما می توانید هزاران کتاب و رمان چند صد صفحه ای را با وزن کمتر از چند گرم و فضای لازم به اندازه یک جیب با خود حمل کنید. یک فلش با فضای خالی ۱۷ گیگ می تواند حدود ۳۰۰۰ کتاب الکترونیکی در خود جای دهد. حتی اساتید دانشگاه نیز به ندرت دارای سه هزار!! کتاب در خانه هستند. برای هواخوری به نوک کوه بروید و چندین هزار نویسنده بزرگ و دانشمند را نیز با خود همراه کنید، تنها به کمک کتب الکترونیکی! بعید می دانم ارنست همینگوی و یا انیشتین پای کوهنوردی داشته باشند.
۳) قیمت مناسب تر: ایبوک ها از هم نوعان کاغذی خویش ارزان تر هستند. دلیل آن نیز هزینه کمتر برای تولید و انتشار آن است. کافی است قدری به هزینه های حمل هوایی و یا دریایی بعضی کتب و صحافی و انتشار آنها فکر کنید. با وجود تخفیف های ۱۰% و یا ۳۰% که گاهی به بعضی از کتاب ها و آن هم به مناسبت بعضی روزها و اعیاد خاص تعلق می گیرد، باز هم شاهد عدم رغبت جوانان برای خرید کتاب تنها به دلیل قیمت آن هستیم. حتی اگر شما یک کتاب الکترونیکی را دانلود کرده و یا بخرید و سپس آن را پرینت کنید و به صورت کتابچه ای درآورید باز هم از اصل کتاب ارزان تر خواهد شد. رمان خشم و هیاهو از ویلیام فالکنر از کتاب هایی است که به دلیل کم یاب بودن آن شما باید حدود ۲۰ هزار تومان برای آن پرداخت کنید البته اگر در بازار یافت شود، در صورتی که با هزینه سه هزار تومان شما می توانید آن را دانلود و پرینت و با سیمی کردن آن کتابچه ای برای خود داشته باشید. در ضمن حتی اگر شما دل را به دریا زده و با کمی ولخرجی یک عدد ایبوک ریدر و یا همان کتابخوان نیز بخرید (با قیمت حدود ۱۵۰ هزار)، با کمی توجه به ما فی التفاوت قیمت کتاب الکترونیکی و کاغذی، متوجه جبران هزینه سرمایه گذاری شده می شوید و می بینید که مقرون به صرفه نیز است.
۴) کتاب صوتی: حالا به جالب ترین حسن ایبوک ها توجه کنید. رایانه ها با کمک نرم افزار آمیزش سخن (speech synthesis) قادر به خواندن کتب الکترونیکی برای شما هستند که در اینترنت به وفور یافت می شود. این قابلیت نه تنها برای افراد نابینا بلکه برای کسانی که مایل به خواندن کتاب در ماشین هستند نیز کاربرد دارد. شما می توانید در حین رانندگی به کتاب گوش کنید و اگر نوت بوک ندارید، می توانید با پخش ایبوک در خانه و ضبط آن به صورت ۳MP از کتاب صوتی خود در ماشین لذت ببرید. به جای خواندن کتاب، تکیه بدهید و به آن گوش کنید. به علاوه با استفاده از این نرم افزار کاربران مانع از خستگی چشمان خود در خواندن کتاب های پرحجم می شوند و همچنین اگر صفحه نمایش شما کوچک و بی کیفیت است، به جای خواندن می توانید گوش کنید، در ضمن دانشجویان انگلیسی می توانند از این طریق قدرت شنوایی خود را نیز تقویت کنند.
۵) قابلیت بروزرسانی: انسان از خطا مبرا نیست و لذا کتاب های بسیاری وجود دارند که در آنها غلط دیده می شود و متأسفانه به دلیل هزینه سنگین آن تصحیح نمی شوند. به روزرسانی کتاب توسط فناوری ایبوک بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی است و به تولیدکنندگان قابلیت آسان ویرایش جدید، صفحه بندی زیباتر و تصحیح غلط های احتمالی را می دهد.
۶) حجم بیشتر مطالب: کتب سنتی به دلیل پرحجم بودن، نویسندگان و تهیه کنندگان را مجبور به خلق حجم محدودی از مطالب می کند. به عنوان مثال تهیه کتابی از مجلات انبوه چندین سال با حدود ۱۷هزار صفحه به غول کتابی تبدیل می شود با حجم بسیار بزرگ و وزن بالا که برای ورق زدن آن احتیاج به کمک خواهید داشت و در انتشارات معمولی نیز تقریباً غیرممکن است. اما توسط فناوری کتاب الکترونیکی این مشکل نیز به راحتی قابل حل می باشد.
۷) امنیت: ایبوک هایی که روی سی دی و یا فلش ذخیره می شوند از امنیت فوق العاده ای برخوردارند. تصور کنید چه فاجعه ای رخ می دهد اگر کتاب هایتان خیس شود و در آتش سوزی از بین رفته و یا به موجب سیل و زلزله نابود شوند. شما می توانید کتاب های
با ارزش خود را در یک حافظه جانبی ذخیره کرده و آن را در داخل کمد و یا جعبه ای ضدآب و ضد آتش سوزی بگذارید در این صورت هر اتفاق ناگواری نیز بیافتد، کتابخانه شما محفوظ است. این مزیت وقتی برای شما ملموس تر خواهد بود که کتابخانه ای با قیمت میلیون ها تومان از جنس ظریف کاغذ داشته باشید.
از کجا ایبوک ریدر بخرید ؟ از سایت دیجی کاتالوگ ؟ از دیجی کالا ؟ از دیوار ؟
● معایب کتب الکترونیکی
۱) حق تألیف و چاپ (انحصاری): تخلف در حق تألیف به عنوان بزرگ ترین عیب کتاب های الکترونیکی شناخته شده است. این معضل همگام با تکنولوژی وارد فرهنگ مردم شده است و هر قدر که فناوری رشد می کند، حق تألیف نیز بیشتر و بیشتر پایمال می شود.
۲) نیاز به سخت افزار و نرم افزار: همانطور که کاملاً مشهود است ایبوک ها برای اجرا نیازمند ابزار خاصی می باشند و بدون آن به هیچ عنوان قابل اجرا نیستند. این بزرگ ترین عیب ایبوک محسوب می شود. گذشته از رایانه و یا نوت بوک و یا همان ایبوک ریدر، لازم به ذکر است که بعضی کتاب های الکترونیکی طوری نوشته می شوند که تنها با یک نوع برنامه خاص قابل اجرا باشد که امکان دارد به راحتی یافت نشود. در ثانی به دلیل وابستگی بی چون و چرای ایبوک ها به نرم افزار و سخت افزار خاص مربوطه، هرگونه خللی در این ها باعث عدم دستیابی به کتاب می شود. در ضمن نباید نیاز کتاب الکترونیکی را به الکتریسیته فراموش کرد. در صورت نبود برق و یا خالی شدن باطری کتاب شما کاملاً بی استفاده است پس باید دردسرهای نبود برق، تعویض باطری، شارژ آن و خرابی نوت بوک را نیز درنظر گرفت.
۳) عمر کوتاه نرم افزارها و سخت افزارها: کتاب چیز ارزشمندی است که گاهی بیش از ۱۰۰سال عمر می کند و همانطور که می دانید کتب زیادی وجود دارند که با گذشت قرن ها همچنان مورد استفاده اند. اما متأسفانه به دلیل سرعت بالای تکنولوژی عمر سخت افزارها و نرم افزارها بالعکس، بسیار کوتاه است. از سویی قیمت آنها نیز گران است و لذا کاربران ایبوک مجبورند برای خواندن کتاب های جدید گاهی نرم افزار خود را و حتی گاهی سخت افزار را نیز به روزرسانی کنند. این مشکل باتوجه به جنبه اقتصادی آن گاهی باعث رنجش کاربران می شود. بد نیست در ذیل همین بخش اشاره ای نیز به آسیب پذیری ایبوک ریدر در سفر بکنم چرا که کتاب کاغذی دیرتر آسیب می بیند چراکه ظرافت کمتری دارد. همچنین چون کتاب خوان و یا ایبوک ریدر چشم گیرتر است بیشتر در معرض دزدیده شدن قرار دارد.
۴) عدم دسترسی به تمام کتاب ها: مشکل دیگری که وجود دارد عدم دسترسی به تمام کتاب های مدنظر است. هنوز کتاب های بسیاری وجود دارند که الکترونیک نویسی نشده اند اما این مشکل چیزی گذرا می باشد چراکه درحال الکترونیک نویسی هستند و در ضمن بسیاری از ناشران نیز چنین تقاضایی را داده اند.
۵) آسیب های فیزیکی: استفاده از کتب الکترونیکی برای سلامتی ضرر دارد. خواندن زیاد ایبوک قدرت بینایی را کاهش می دهد و اگر شما نوت بوک و یا کتابخوان نداشته باشید باید ساعت ها پشت رایانه خود نشسته و با خواندن یک کتاب علاوه بر آسیب بر چشم، به کمر خود نیز آسیب برسانید. خواندن ایبوک در زیر نور آفتاب با بسیاری از کتابخوان ها امکان ندارد، برای درک بهتر این قضیه کافی است زیر نور مستقیم آفتاب به صفحه تلفن همراه خود نگاه کنید.
همانطور که در ابتدا گفتم تعداد و اهمیت مزایای کتاب های الکترونیکی بر معایب آنها رجحان دارد و دور از انصاف است اگر نگوییم معایب مذکور درحال جبران هستند. بعضی از دوستان شوخ طبع نیز از موارد زیر به عنوان نقایص ایبوک یاد کرده اند: کتب کاغذی ما را گرم نگه می دارند! اگر هوا سرد شد می توانیم از آن به عنوان هیزم استفاده کنیم. در صورت عصبانیت و نبود امکانات لازم می توانیم با کتاب بر سر یکدیگر بکوبیم درحالی که هیچ آسیبی به کتاب نمی رسد! کتاب های کاغذی در صورت همکاری باهم می توانند نقش چهار پایه را بازی کنند...! و از این جمله ایرادها که بعضی واقعاً آنها را به زبان آورده اند.
منابع: Lybrarycom
articlesbasecom
Wikipedia
